پیشگیری از اعتیاد به انواع مخدر

اعتیاد به مواد یکی از معضلات بهداشتی، روانی و اجتماعی جهان امروز است. اعتیاد به داروهای مجاز و غیرمجاز در چند دهة گذشتة بسیار فراگیر شده است و حاکی از بروز یک مشکل جدی درسلامت جسمی، روانی واجتماعی است.

مبارزه با اعتیاد درجهان بر سه روش کلی مبارزه باعرضه، درمان معتادان وفعالیت‌های پیشگیری در جهت کاهش تقاضا استوار می‌باشد. اگرچه مبارزه باعرضة‌ موادبسیار ضروری است و بدون آنها مشکل مواد بسیار بدتر از امروز می‌بود، لیکن این تلاش مشکل سوء مصرف واعتیاد را از بین نبرده است.

دریک بازار بزرگ باتقاضای زیاد نمی‌توان حتی به میزان کم مواد راکمیاب نمود یا قیمت آن را اضافه کرد. درچنین بازاری توزیع کنندگان و دلالان به قدری افزایش می‌یابند تا قیمت‌ها نسبتاً پائین باقی بمانند. در آمریکا از سال 1986 تا 1989 هزینه ای که صرف اجرای قوانین شد دو برابر گردیده اما در همان زمان قیمت کوکائین دربازار از 100 دلار به ازای هرکدام به 75 دلار تقلیل پیدا کرد. مطالعات مختلف نشان داده اند که تا وقتی تقاضا برای مواد زیاد است عرضه را نمی‌توان خیلی پائین آورد.

از طرف دیگر رویکرد درمانی نیز با مشکلات بسیاری مواجه است. بسیاری از افرادی که برای درمان مراجعه می‌کنند دچار عوارض جسمی، روانی واجتماعی جدی شده اند که برطرف کردن آن هزینه و وقت و انرژی زیادی صرف می‌کنند و میزان موفقیت نیز نامعلوم است. به دلیل پیچیدگی مشکلات اعتیاد، ساختار درمانی پیچیده ای مورد نیاز است تا همة ابعاد زندگی و الگوی رفتار مختلف معتادان رادربرگیرد، ساختارهائی مانند درمانگاههای ویژه معتادان، مراکز سم زدائی و بازپروری، کارگاه‌های حرفه ای و جوامع درمانی.

رویکرد پیشگیری در جهان عمر کوتاه تری دارد واز سی سال پیش به تلاش و مبارزه علیه اعتیاد اضافه شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهند که رویکرد پیشگیری نیز می‌بایست در کنار مبارزه با عرضه و رویکرد درمانی مورد توجه قرار گیرد. از سال 1980 میزان شیوع اعتیاد درکشورهائی که فعالیت‌های پیشگیری از اعتیاد را از طریق کاهش تقاضا با جدیت پیگیری می‌نمایند،‌کاهش قابل ملاحظه ای یافته است. به عنوان مثال، تعداد مصرف کنندگان مواد مخدر در امریکا در سال 1990، نسبت به سال 1985 به نصف تقلیل یافته است،‌که این تغییر مدیون فعالیت‌های پیشگیری از اعتیاد بود ه است.

لغت «پیشگیری» یعنی جلوگیری از وقوع یک اتفاق، از نظر بهداشتی، پیشگیری عبارت است از مداخله ای مثبت و اندیشمندانه برای مقابله با شرایط مضر قبل از اینکه منجر به اختلال یا ناتوانی شود.

هدف از پیشگیری اولیه پیشگیری از شروع اختلال است که منجر به کاهش میزان بروز (Incidence) ودرنتیجه،کاهش میزان شیوع (Prevalence) می‌گردد. 

روش‌های پیشگیری اولیه عبارتند از:

1- از بین بردن علل

2- کاهش عوامل مخاطره آمیز

3- افزایش مقاومت فرد

4- جلوگیری از سرایت بیماری